Լրացուցիչ

1. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Մարտատար գնացքը կարո՞ղ է քսանմեկ րոպեում կտրել անցնել Ամերիկայի Միացալ Նահանգները՝ Խաղաղ օվկիանոսից մինչև Ատլանտան: Դա նույնիսկ ինքնաթիռով հնարավոր չէ: Բայց ամերիկյան մի համալսարանի գիտնականեր պնդում են, որ այդ միայն իրագործելի է: Մի ագգային գիտաժողովում նրանք ստորերկրյա նոր փոխադրամի.ոցի նախագիծ են ներկայացրել:

2. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Սվանա լճի խն.իրն այսօր հուզում է յուրաքանչյուր քաղաքակիր. մարդու: Սվանի ջրի մակարդակը տասնյակ տարիների ընթացքում ի.ել է: Ջրի կորստի հետ առն.վում են մի շարք այլ .ական հար.եր: Առան.ին ուշադրության է արժանի ջրավազանի կեն.անական աշխարհի պահպանության խն.իրը:

3. Ուղղագրական կամ ուղղախոսական ի՞նչ սկզբունքով են ընտրված յուրաքանչյուր շարքի բառերը, և ո՛ր ը դրան չի համապատասխանում:

Ա. Միջօրե, օրեցօր, անօգնական, կանխորոշում, կեսօր, անօգուտ, ապօրինի, անօրինակ:

Բ. Անորակություն, հազարոտնուկ, եղբորորդի, ամենաորոշակի, անորոշություն, անողնաշար

4. Տրված բառերը գործածելով՝ հորինի՛ր պատմություն:

Աշխարհ, շնորհք, ճանապարհ, խոնարհ, արհամարհել:

5. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ և-ը արտահայտված լինի երկու տառով (ե, վ) և հիմնավորի՛ր գրության այդ ձևը:

6. Կետերի փոխարեն գրի՛ր յա, իա կամ եա: Բառարանով ստուգի՛ր՝ ճի՞շտ ես գրել:

Միմ..նց, քվ..րկություն, որդ..կ, ..սաման, քիմ..ական, հեք..թային, ոսկ.., հր..կան,

դաստ..րակություն, սեն..կ, կր.., Անդր..ս, Եղ..զարյան, կ..նք:

7. Որտեղ պետք է, կետի փոխարեն յ գրի՛ր: Ո՞ր դեպքում գրեցիր յ-ն:

Հա.ացք, հա.ելի, հո.ակապ, մի.ացում, ձի.արշավ, տի.եզերական, փակե.ի, կա.արան, խաբե.ություն, է.ի, գնա.ի, բու.եր, տղա.ի, Մարո.ի:

8. Կետերը փոխարինի՛ր ր կամ ռ տառով (հարկ եղած դեպքում օգտվի՛ր ուղղագրական բառարանից):

Ա.ծիվ, ա.յուծ, հու.թի, մ.մու., մա.մա., մ.մ.ոց, փ.փ.ել, բա.բա.ել, ա.համա.հել, բա.ձ, պա.կել:

1. Փակագծում  տրված գոյականները գրի՛ր եզակի կամ հոգնակի ձևով (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս   գտար):

Երբ շոգ է լինում, փիղը կնճիթով վերից վար ջրում է իրեն, հետո էլ ավազ  է ցանում վրան, իբրև սրբիչ: փղերը հոտերով  են շրջում: Նրանց առաջնորդում է ծեր ու իմաստուն (փիղը, փղերը): Հոտոտելիս նրանք բարձրացնում են կնճիթները: Իսկ հենց որ կնճիթր թշնամու հոտ են առնում, նրանց տերն անաղմուկ հեռանում, ասես գետնի տակն են անցնում: Այդ վիթխարի, ուժեղ կենդանիները ոչ մի թշնամի չունի, բացի մարդուց:

2. Նախադասությունները  լրացրո´ւ: Գրածդ բայերն  ընդգծի´ր:

Աշխարհը շատ տխուր կլինի, եթե . :

Ամեն օր դպրոց գալը տոն կլինի, եթե :

Շներն իրենց անելիքը չեն իմանա, եթե . :

Փողոցում ոչ մի ավտոմեքենա չի լինի, եթե      :

3. Նախադասություններն  ավարտի´ր:

Աքլորներն իրար բզկտում էին, որովհհտև ….

Սարսափելի  փոթորկից  նավը շուռ կգար, եթե ….

Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, ուրեմն

Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, իսկ

Քանդակագործը գիշեր ու զօր աշխատում էր, երբ ….
Լավ եղանակին այնտեղ էի տանում շնիկիս, որ

4.   Նախադասությունները լրացրո´ ւ: Գրածդ բայերն  ընդգծի´ր:

Եթե ոչ մեկին ոչինչ չարգելեն… :

Եթե մարդիկ լաց լինելն ու ծիծաղելը մոոանան :

Եթե ինձ ստիպեն ամեն օր առավոտից իրիկուն խաղալ….:

Եթե դպրոցական օրենքները աշակերտները հաստատեն….:

06.05-10.05-2024 գործնական քերականություն

1.  Բառաշարքում ընդգծիր անհոդակապ բառերը, ինքդ լրացրու շարքը ևս 5 բառով:
   Ծանրակշիռ, բազմերանգ, կեսբերան, խաղակես, մարգարտաշար, նախօրոք, սեպագիր,  ընդառաջ, ջրամբար, նկարագիր, աներորդի, մարդամոտ, մայրցամաք, ոսպապուր;

2. Բառաշարքում ընդգծիր պարզ բառերը:
Կարգ, կատակ, անտեր, կապիկ, վազք, գարուն, տկար, կարիճ, քերիչ, գերան, բարձ, շարան, դիրք, պատճառ, արդուկ, շահույթ, հրաման, հատիկ, հյութ, հնչյուն,  կաղնուտ, ականջ, օրորոց, մրջյուն:

3. Երկու շարքից առանձնացնել դարձվածքն  ու նրա բացատրությունը:
1. Ականջին օղ անել –  մտապահել, ահը սիրտն ընկնել,  անվանը մուր քսել,   անդանակ մորթել,  առյուծ կտրել,  բռունցք  թափ  տալ,  արձան կտրել, բախտը  ժպտալ, բառերը  քամուն  տալ, բերանը  բաց  մնալ:
2. Շատախոսել,  հաջողվել,  տանջել,  հիանալ,  քարանալ,  սպառնալ,  երկյուղել,  խիզախանալ,  անարգել: 

4. Նշիր այն բառը, որն հոմանիշ է փակագծերում տրված դարձվածքին.
ա. մարզվել, զինվել, սպառնալ, տրորել (սուր ճոճել)
բ. սսկվել, հագենալ, բավարավել, չարախոսել (բերանը ջուր առնել)
գ. խրատել, մտապահել, նշանել, ականջին օղ դնել, (ականջին օղ անել)
դ. վերացնել, սիրաշահել, վրդովվել, հագենալ, (սիրտը առնել)
ե. եռանդագին, մոլեգնած, մարած, շիկացած, (կրակ կտրած)
զ. անտեսել, պաշարել, կուտակել, հանգցնել, (ականջի ետևը գցել)

5. Բառակապակցության  իմաստն  արտահայտիր  մեկ  բառով:
Թագավորական աթոռ
քաղաքամերձ բնակավայր
վատ լուր հաղորդող
ձիերի խումբ
հաճելի հոտ
կովերի խումբ
ձկների խումբ
մեղուների խումբ

6. Տրված  բարդ  բառերի  առաջին  բաղադրիչները  փոխելով՝ ստացիր  նոր  բառեր:
Բարձրագագաթ —
քաղցրաձայն —
սահադաշտ-
օրագիր-
ցատկահարթակ-
հոռետես- 
գինետուն-
գործընկեր-

22.04-26.04.2024 գործնական քերականություն

1. Տրված բառերի բաղադրիչները գծիկով բաժանի՛ր: Բոլոր բառերի վերջին բաղադրիչներն ի՞նչ նմանություն ունեն:

Հեռագիր – Հեռու-ա-գիր

հարթավայր – հարթ-ա-վայր

լրագիր – լուր-ա-գիր

գետաձի – գետ-ա-ձի

մեծատառ – մեծ-ա-տառ

նստատեղ- նստել-ա-տեղ

առագաստանավ – առագաս-ա-նավ

2. Տրված գոյականները դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ:

• Անգղ, կեղտաջուր, աստղ, գետաձի, հեռագիր, ճակատամարտ:
• Երկնքում մեկ-մեկ վառվեցին աստղներ, ամեն ինչ լռեց:
• Հին զինվորը հիշում է բոլոր ճակատամարտները, որոնց ինքը մասնակցել է:
• Ցրիչը մեկ ժամում բոլոր հեռագիր բաժանեց:
• Միայն Անգղներն էին սավառնում այդ բերդի վրա:
• Հետո գետաձիները դուրս եկան ջրից ու, լայն բացելով ահռելի երախները, խոնարհվեցին հանդիսատեսներին:
• կեղտաջուր ամեն օր գետն են լցվում ու հոսում դեպի ծով:

3. Տրված բառերը դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ:

Սուզանավ, ծովախորշ, լողափ, մանր, ծովափիղ, արկղ:

• … ավելի փոքր են, քան բծավոր փոկերը:
• Փոկերն ափից շատ հեռու չեն գնում, մեծ մասամբ … ու գետաբերանների մոտ են հանդիպում:
• Խորտակված … անձնակազմերը փրկելու համար հատուկ սարք են ստեղծել, որն անվանում են Մոմսենի փրկարար զանգ:
• Այս ու այն կողմ թափթփված … հուշում էին, որ երեկոն սովորական ավարտ չի ունեցել:
• Մայրը խոշոր ելակներն ընտրեց մուրաբայի համար, իսկ … տորթը զարդարեց:
• Մարդկանց շնաձկներից պաշտպանելու համար հատուկ ցանցեր են դրել Հարավային Աֆրիկայի, Ավստրալիայի, Մեքսիկական ծոցի բոլոր … երկարությամբ:

4. Փակագծերում տրված բառերը պահանջվող թվով դի՛ր (եզակի կամ հոգնակի) և համապատասխանեցրո՛ւ նախադասությանը:

Կան ջրային … («խուզարկու»), … (որ) … (ծով) ու … (օվկիանոս) … (գանձ) են որոնում: Հայտնի են հեքիաթային … (հաջողություն): Վագներն իր … (ընկեր) հետ Ֆլորիդայի … (ափ) մոտ խորտակված իսպանական… (նավ) ավելի քան միլիոն դոլար … (արժեք) … (գանձ) է գտել: Բայց ավելի մեծ … (թիվ) են կազմում այնպիսի … (որոնող), … (որ) չեն կարողանում նույնիսկ … (որոնում) … (ծախս) փակել:

5. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

Լաբիրինթոս նշանակում է խճճված դրություն, որից դուրս գալը կապված է …ների (դժվար) հետ: Հին հույները, եգիպտացիներն ու հռոմեացիները լաբիրինթոս անվանում էին այն …ները (կառուցել), որոնք ունեին բազմաթիվ խճճված սենյակներ ու …ներ (անցնել):

Ըստ հունական … (ավանդել)՝ հրաշագործ (արվեստների գիտակ) Դեդալոսը մի այնպիսի լաբիրինթոս է կառուցում Կրետե կղզում, որտեղ մտնողն այլևս … (ելնել) չի գտնում: Այդ լաբիրինթոսում Կրետեի Մինոս …ը (թագ) բանտարկում է մարդու գլուխ և ցուլի մարմին ունեցող ահռելի Մինոտավրոսին:

Реклама

6. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

Օվկիանոսի …երում (խոր)՝ խորջրյա …ներում (նստել) հաճախակի հանդիպում են շնաձկան ատամներ, որոնք շատ կայուն են … (քայքայել) նկատմամբ: Երբեմն գտնում են կետի ականջի ու ձկան ոսկորներ, բայց ամբողջական կմախքները շատ հազվադեպ են, քանի որ …ների (միանալ) քայքայումը …ից (խոր) մեծանում է:

7. Բարդեցրո՛ւ պարզ նախադասությունը՝ ավելացնելով տրված բառերով կապվող նախադասություններ:

Եվ, եթե, որովհետե, թեև, իսկ:

Մարդը ջրի տակ մեկ րոպեից ավել չի կարուղ մնալ:

8. Յուրաքանչյուր շարքից մեկ բառ ընտրի՛ր և կազմի՛ր բառակապակցություններ: Ստացված կապակցությունների մեջ ո՞ր բառերն են փոփոխվում:

Ա. Ծով, կյանք, ընկեր, լեռ, տարի, գիշեր:

Բ. Մինչև, մասին, առանց, մեջ, բացի, հանուն, փոխարեն

գործնական քերականություն

1. Կետերը փոխարինի՛ր փակագծերում տրված բառերից կազմված համապատասխան գոյականներով:

Շախմատում մի կանոն կա. չի թույլատրվում վերցնել թագավորին (թագ): Մի անգամ այդ կանոնը Ֆրանսիայի Լյուդովիկոս Վեցերորդ արքային փրկեց անխուսափելի կործանումից (կործանել):

Մի մարտի ժամանակ ֆրանսիական զորքերը պարտվեցին (պարտվել) կրեցին անգլիացիներից: Ինքը՝ Լյուդովիկոսը, ընկել էր անգլիացի զինվորների շրջապատմամ (շրջապատել) մեջ: Լսվեց հաղթող զինվորներից մեկի բացականչելը (բացականչել)՝ արքային վելցրի՜նք: Բայց թագավորը (թագ) իրեն չկորցրեց և ի պատասխան գոռաց.

— Մի՞թե չգիտես, որ նույնիսկ շախմատում արքային չեն վերցնում: Զարմացած զինվորները մի պահ ետ քաշվեցին, և արքան ճեղքեց շրջափակումը (շրջապատել):

2. Փորձի՛ր պարզել, թե հատուկ անուններից որոնք են չակերտներում գրվում:

Մենք վաղուց ենք անցել «Քաջ Նազարը»:

Շատ եմ հավանում Սարոյանի «Գեղեցիկ սպիտակ ձիու ամառը» պատմվածքը:

Այս գիրքը հրատարակել է Շաղիկ հրատարակչությունը:

Ընկերս աշխատում է Նոր դպրոց հրատարակչությունում:

Ամենաշատը սիրում եմ աշակերտական «Ծիր Կաթին» թերթը:

Կարդացե՞լ ես երիտասարդների «Լրագիր օր» շաբաթաթերթը:

Իրերը տեղավորել էր Էրեբունի հյուրանոցում ու հասել ընկերներին:

Ամերիկյան Գրումման Էրկրաֆտ ընկերուլթյունը «Բեն Ֆրանկլին» սուզվող ապարատն ստեղծել է խորջրյա ուսումնասիրությունների համար:

Գագարինը առաջին մարդն էր, որ «Վոստոկ» տիեզերանավով տիեզերք թռավ:

———-

Տրված հատուկ անունները տեղադրի՛ր նախադասություններում՝ համապատասխանաբար կետադրելով:

Ապոլոն-11, Հաղթանակ, Հազարան բլբուլ, Կիևյան, Ջերմուկ, Դունկան, Աքսորականներն անտառում:

Հեքիաթներից ամենաշատը սիրում եմ …:

… և …. կամուրջները Երևանի ամենագեղեցիկ կառույցներից են:

1969թ. ամերիկացի աստղագնացները … տիեզերանավով վայրէջք կատարեցին Լուսնի վրա:

Նավապետ Գրանտի երեխաներն էլ դարձան … զբոսանավի ուղւորներ, և բոլորով գնացին խիզախ ծովայինին գտնելու:

… հանքային ջուրը բուժիչ նշանակություն ունի:

Խորասուզված կարդում էր Մայն Ռիդի … արկածային վեպը:

3. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժողք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ,չտես, չկամ,չարիք

4. Գտնել հոմանիշների հինգ եռյակ․

Պոզ, քուն, մարգարե, խորխորատ, նախագուշակ, եղջյուր, նինջ, բաղձանք, վիհ, նիրհ, կիրճ, կոտոշ, իղձ, կանխասաց, իղձ, կանխասաց, ցանկություն։

Պոզ-եղջյուր-կոտոշ

քուն-նինջ-նիրհ

մարգարե-նախագուշակ-կանխասաց

խորխորատ-վիհ-կիրճ

բաղձանք-իղձ-ցանկություն

 5. Լրացնել հետևյալ առածները ՝ կետերի փոխարեն գրելով հականիշներ։

Ա․ քիջ խոսիր, շատ լսիր։

Բ․ Խոսքը մեծին, ջուրը՝ փոքրին։

Գ․ Քամու բերածը քամին էլ կտանի։

Դ․ Մի գիժ քարը գցեց ծովը, հազար խելոք չկարողացան հանել։

6. Թարգմանի՛ր Օշոյի առակը։ Ներկայացրո՛ւ կարծիքդ առակի մեջ արտահայտված գաղափարի մասին:

ОБ УМЕНИИ БЫТЬ БЛАГОДАРНЫМ

На полке стоял маленький глиняный кувшинчик для воды. В углу комнаты на кровати лежал больной, томимый жаждой. «Пить! Пить!..» — поминутно просил он. Но он был совсем один, и некому было помочь ему. Мольба больного была так жалобна, что кувшинчик не выдержал. Сострадание переполняло его. Прилагая невероятные усилия, он подкатился к постели больного, остановившись возле самой его руки. Больной открыл глаза, и взгляд его упал на кувшинчик. Собрав все свои силы, человек взял кувшинчик и прижал его к горячим от жара губам. И только теперь он понял, что кувшин пуст! Собрав последние силы, больной швырнул кувшинчик об стену. Тот разлетелся на бесполезные куски глины.

Помните о благодарности — никогда не превращайте в куски глины тех, кто стремится вам помочь, даже если их попытки тщетны․

Գործնական քերականություն

1. Առանձնացրո՛ւ անձնանիշ և իրանիշ  գոյականները:
Գունդ, գնդապետ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացի, եգիպտացորեն, թիզ, թզուկ, ձիակառք, կառապան, վաճառատուն, վաճառական, ուղեվարձ, ուղևոր, վերելք, վիրաբույժ, հնդկացի, հնդկացորեն, հայ, Հայաստան, դերբայ, դերասան, հացաբույս, հացթուխ, խոհարար, խոհանոց, լրագիր, լրտես, հետախույզ, հետևանք:

2.Ածանցների օգնությամբ հասարակ գոյականները դարձրո՛ւ անձնանուններ:

Օրինակ՝ լեռ-Լեռնիկ, Լեռնուհի:

Լույս-Լուսի

լեռ-Լեռնիկ

գառ-Գառնիկ

թագ-Թագուհի

նազ-Նազենի

վարս-Վարսիկ

վարդ-Վարդուհի

ցող-Ցողիկ

արծիվ-Արծվիկ

սաթ-Սաթենիկ

խաչ-Խաչիկ

3.Առաջին շարքի գոյականների հոմանիշները գտի՛ր երկրորդ շարքում և գրի՛ր կողք կողքի:
ա. սարսափ, ավարտ, գրոհ, տանջանք, ծիծաղ, որոշում:
բ.  հարձակում, տառապանք, քրքիջ, ահ, վճիռ, վերջ:

ա. հոտ, բողոք, հռչակ, ցավ, վախ, զայրույթ:
բ.   համբավ, կսկիծ, ցասում, գանգատ, բույր, երկյուղ:

4.Յուրաքանչյուր շարքից վերցրո՛ւ մեկական գոյական և կազմի՛ր վեց բարդ գոյական:

ա. գիր, քաղաք, ծով, որս, լեռ, զարկ:
բ.  նկար, շղթա, սեղան, երակ, պետ, գող:

ա. մայր, պատկեր, ավազակ, ճակատ, գինի, պար:
բ.  սրահ, մարտ, գործ, խումբ, պետ, տուն:

5. Առաջին շարքի գոյականներից և երկրորդ շարքի վերջածանցներից հնարավոր բոլոր տարբերակներով կազմի՛ր ածանցավոր գոյականներ:
ա. արհեստ, խմոր, թագ, գազան, հավաք, հեծանիվ, որս, զինվոր, դատ, ճանապարհ, բառ, ներկ, առևտուր, երշիկ, խորհուրդ:
բ.  -անոց, -ական, -արար,- որդ, -ավոր, -արան, -եղեն:

6. Առանձնացրո՛ւ թանձրացական և վերացական գոյականները:
Երամ, հույս, կասկած, պատիվ, վերարկու, ճաշակ, ճաշ, կարոտ, ծխախոտ, գութ, նախանձ, երաժիշտ, բնավորություն, քար, արձագանք, ծառ, հուշ, հուշարձան, վախ, նկար, բողոք, դասագիրք:

Վ.Տերյան-Գարուն

Գարունը այնքա՛ն ծաղիկ է վառել,
Գարունը այնպե՛ս պայծառ է կրկին.
— Ուզում եմ մեկին քնքշորեն սիրել,
Ուզում եմ անուշ փայփայել մեկին։
Այնպե՛ս գգվող է երեկոն անափ,
Ծաղիկներն այնպես նազով են փակվում.
— Շուրջըս վառված է մի անուշ տագնապ,
Մի նոր հուզում է սիրտըս մրրկում…
Անտես զանգերի կարկաչն եմ լսում,
Ւմ բացված սրտում հնչում է մի երգ.
—Կարծես թե մեկը ինձ է երազում,
Կարծես կանչում է ինձ մի քնքուշ ձեռք…

տագնապ-հուզում

նազով-նազանքով

Ծաղկում է նորացման

Մի անգամ մի փոքրիկ գյուղում, որը գտնվում էր գլորվող բլուրների և ոլորապտույտ առվակների միջև, ապրում էր Էլարա անունով մի երիտասարդ աղջիկ: Գարունը վերջապես եկավ՝ սփռելով իր կախարդանքը երկրով մեկ: Ծաղիկները ծաղկում էին աշխույժ երանգներով, թռչունները երգում էին քաղցր մեղեդիներ, և օդը լցված էր նոր սկիզբների թարմ բույրով:

Էլարան հետաքրքրասեր հոգի էր, աչքերով, որոնք ցողի կաթիլների պես փայլում էին առավոտյան լույսի ներքո։ Նա սիրում էր թափառել դաշտերով՝ ուսումնասիրելով գյուղի բոլոր ծայրերը: Բայց սեզոնի գեղեցկության մեջ նրա սրտում մնաց տխրության ստվեր:

Տարիներ շարունակ գյուղը պատուհասել էր խորհրդավոր անեծքը։ Բույսերը չորացան, անասունները հիվանդացան, և երբեմնի ծաղկուն համայնքը սկսեց թառամել, ինչպես ծաղկաթերթերը աշնանային զեփյուռից: Չնայած գյուղացիների ջանքերին՝ ոչ ոք չկարողացավ կոտրել այն անեծքը, որը նրանց բռնել էր։

Ճշմարտությունը բացահայտելու վճռականությամբ՝ Էլարան ձեռնամուխ եղավ պատասխաններ փնտրելու որոնմանը: Նա թափառեց անտառի խորքերը, որտեղ հին ծառերը շշնջում էին անցյալի գաղտնիքները: Տերեւների մեղմ խշշոցով և թաքնված առվակների խշշոցով առաջնորդվելով՝ նա պատահաբար հանդիպեց ոսկե լույսով ողողված բացատին։Բացատի կենտրոնում կանգնած էր մի միայնակ ծառ, որի ճյուղերը զարդարված էին ամենամաքուր սպիտակի ծաղիկներով։ Էլարան զգուշությամբ մոտեցավ, նրա սիրտը բաբախում էր սպասումից։ Երբ նա ձեռքը մեկնեց դիպչելու նուրբ ծաղկաթերթերին, մի ձայն արձագանքեց բացատում:

«Ո՞վ է համարձակվում անհանգստացնել այս սուրբ պուրակի պահապանին»: այն ասաց:

Զարմացած, բայց չվախենալով՝ Էլարան գլուխը բարձրացրեց՝ տեսնելու պահապանի հայացքը՝ մի վեհ ոգու՝ զմրուխտ կանաչ հագուստով:

«Ես Էլարան եմ, այս երկրի դուստրը»,- հայտարարեց նա։ «Ես ձգտում եմ վերջ տալ իմ գյուղին պատուհասած անեծքին և վերականգնել բնության հավասարակշռությունը»:

Խնամակալը նրան նայեց հետաքրքրասիրության և իմաստության խառնուրդով։ Մի պահ լռությունից հետո այն նորից խոսեց.

«Այն անեծքը, որ բաժին է ընկնում ձեր գյուղին, ծնվում է ագահությունից և անտեսումից», – բացատրեց խնամակալը: «Բայց յուրաքանչյուր անեծքի մեջ իր իսկ կործանման սերմն է: Հմայքը կոտրելու համար դուք պետք է սիրով և հոգատարությամբ սնեք երկիրը, ինչպես փխրուն ծաղկման դեպքում»:

Նոր հաստատակամությամբ Էլարան վերադարձավ գյուղ և խնամակալի խոսքերը կիսվեց համագյուղացիների հետ։ Նրանք միասին աշխատեցին օր ու գիշեր՝ խնամելով երկիրը՝ աշխատանքից կարծրացած ձեռքերով և կարեկցանքից փափկած սրտերով:Երբ եղանակները փոխվեցին և օրերը երկարացան, նորացման նշաններ սկսեցին ի հայտ գալ: Բույսերը ծաղկեցին, կենդանիները ծաղկեցին, և երբեմնի ամայի դաշտերը ծաղկեցին գույների ու կյանքի խռովությամբ: Եվ այդ ամենի հիմքում կանգնած էր Էլարան, որը հույսի փարոս էր կանաչապատ բնապատկերի մեջ:

Ի վերջո, գյուղը փրկեց ոչ թե կախարդանքը կամ միստիկան, այլ բարության ու համառության պարզ գործողությունները: Եվ երբ արևը մայր մտավ հորիզոնում, իր ոսկե շողերը սփռելով ցամաքով, Էլարան գիտեր, որ գարունը իսկապես եկել է մնալու՝ լցնելով աշխարհը նոր սկիզբների խոստումներով:

Սպիտակ ջրաշուշան

1․ Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

համերաշխ – խաղաղ

մագլցեց – բարձրանալ դեպի վերև

ապշահար – զարմացած

խուճապահար – վախեցած

2․ 5-6 նախադասությամբ գրավոր պատմի՛ր հեքիաթը։

Մի փոքր աստղ որոշեց, որ իջնի ներքև և տեսնի հնդկացիների ճամբարը։ Լուսինը զգուշացրեց, որ չնստեն գետնին, բայց նրանք չլսեցին։ Աստղը ընկավ գետնին, բայց մի փոքր տղա փրկեց նրան արևի ճառագայթից։ Աստղը դարձավ վարդ։ Հետո ձանձրացավ վարդ լինելուց և սողաց դեպի լճակը։ Փոքրիկ աստղը դարձավ ջրաշուշան։ Հնդիկները նրան կոչում են սպիտակ ծաղիկ։

3․ Ո՞րն է հեքիաթի  արժանիքը (արժանիքները): Ընտրե՛ք տարբերակներից մեկը (մի քանիսը) և հիմնավորե՛ք։ Որոնք չեք ընտրում, հիմնավորե՛ք՝ ինչո՛ւ չեք ընտրում։

• Սյուժեն հետաքրքիր է։
  Ինձ հեքիատը շատ հետաքրքիր էր։
• Պատկերավորման միջոցները շատ են։
• Արտահայտված գաղափարը հետաքրքիր է։
• Պատմելու ոճը հետաքրքիր է։
• Հեքիաթի կերպարները ամբողջական են և համոզիչ։
• Հեքիաթում տեղեկատվություն կա հդկացիների կյանքից։
• Հերոսները անձնավորված են, և դա հետաքրքիր է դարձնում հեքիաթը։

Գործնական քերականություն

1. Բացատրիր, թե ինչո՞ւ տրված բառերի հոգնակին ոչ թե -ներ, այլ -եր մասնիկով է կազմվել (բառի կազմությանն ուշադրաթյուն դարձրո՛ւ):

Նախապապ-եր, ծովաշն-եր (փոկեր), հնդկահավ-եր, ճակատամարտ-եր, լաստանավ-եր, դաշտավայր-եր, գետաձի-եր:

Բառերը գրում ենք եր արմատով, որովհետև նրանց վերջին բառերը մեկավանկ են։

2. Երկու խմբի գոյականները նախ վանկատի՛ր, հետո դրանց հոգնակին կազմի՛ր և օրինաչափությունը բացատրի՛ր:

Օրինակ՝

ար — կըղ, նը — կար,

արկղ — արկղեր, նկար — նկարներ:

Ա. Վագր, աստղ, սանր, անգղ, կայսր, զեբր:

Վա-գըր — վագրեր

աս-տըղ — աստղեր

սա-նըր — սանրեր

ան — գըղ- անգղեր

կայ — սըր- կայսրեր

զե-ղըր — զեղբեր

Բ. Խրճիթ, ձկնիկ, դպրոց, գրիչ, կռիվ, գլուխ, տղա, կրակ:

Խըր — ճիթ- խրճիթներ

ձըկ — նիկ — ձկնիկներ

դըպ — րոց — դպրոցներ

գը — րիչ — գրիչներ

կը — ռիվ — կռիվներ

գը — լուխ — գլուխներ

տը — ղա — տղաներ

կը — րակ — կրակներ

3. Տրված գոյականները դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ:

Անգղ, կեղտաջուր, աստղ, գետաձի, հեռագիր, ճակատամարտ

• Երկնքում մեկ-մեկ վառվեցին աստղեր, ամեն ինչ լռեց:
• Հին զինվորը հիշում է բոլոր ճակատամարտերը, որոնց ինքը մասնակցել է:
• Ցրիչը մեկ ժամում բոլոր հեռագրերը բաժանեց:
• Միայն անգղեր էին սավառնում այդ բերդի վրա:
• Հետո գետաձիերը դուրս եկան ջրից ու, լայն բացելով ահռելի երախները, խոնարհվեցին հանդիսատեսներին:
• Կեղտաջրերը ամեն օր գետն են լցվում ու հոսում դեպի ծով:

4. Տրված բառերը դարձրո՛ւ հոգնակի և տեղադրի՛ր նախադասությունների մեջ:

Սուզանավ, ծովախորշ, լողափ, մանր, ծովափիղ, արկղ:

• Ծովափղերը ավելի փոքր են, քան բծավոր փոկերը:
• Փոկերն ափից շատ հեռու չեն գնում, մեծ մասամբ լողափեր ու գետաբերանների մոտ են հանդիպում:
• Խորտակված սուզանավերի անձնակազմերը փրկելու համար հատուկ սարք են ստեղծել, որն անվանում են Մոմսենի փրկարար զանգ:
• Այս ու այն կողմ թափթփված արկղերը հուշում էին, որ երեկոն սովորական ավարտ չի ունեցել:
• Մայրը խոշոր ելակներն ընտրեց մուրաբայի համար, իսկ մանրերը տորթը զարդարեց:
• Մարդկանց ծովախորշերից պաշտպանելու համար հատուկ ցանցեր են դրել Հարավային Աֆրիկայի, Ավստրալիայի, Մեքսիկական ծոցի բոլոր երկարությամբ:

5. Տեքստում բոլոր գոյականները եզակի թվով են դրված: Որը պետք է հոգնակի դարձրո՛ւ:

• Աշխարհում թանգարաններ շատ կան, սակայն թերևս միայն Անգլիայում է ստեղծվել ֆուտբոլին նվիրված թանգարան: Այս մարզաձևի սիրահարն այստեղ կարող է անցյալի նշանավոր մրցախաղի մասին ֆիլմ, ֆուտբոլի պատմությանը վերաբերող լուսանկար դիտել:
• Թանգարանում հռչակավոր ֆուտբոլիստի մոմե արձանով սրահ կա: Այնտեղ ամեն ինչ է ցուցադրվում՝ հուշադրոշ, գավաթ, նույնիսկ՝ Պելեի շապիկը:

6. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր տրված բառերով:

Բազմություն, մարդկություն, ագզ, ժողովուրդ:

Մի երկրում ապրող մարդիկ, — ժողովուրդ

հավաքված մարդիկ — բազմություն

ամբողջ աշխարհում ապրող մարդիկ — մարդկություն

նույն ազգությանը պատկանող բոլոր մարդի — ազգ